Pump.fun yasaklanmalı mı?
Solana blokzincirinin atardamarlarından memecoin oluşturma platformu Pump.fun hakkında yakın vakitte yapılan bir araştırma hem kripto kesimi hem de yatırımcılar için kaygı verici bir tablo ortaya koydu.
ABD, New York merkezli dijital varlık tahlil şirketi Solidus Labs tarafından hazırlanan rapora nazaran, Pump.fun’da piyasaya sürülen token’ların yüzde 98,6’sı ya rugpull ya da doldur/boşalt (pump/dump) sistemleri izleyen dolandırıcılıklara mesken sahipliği yapıyor.
Piyasaya sürülen token’ların yüzde 98,6’sı çöp
Solidus Labs’in raporunda 2024’ün ocak ayından beri Pump.fun’da 7 milyondan fazla token piyasaya sürüldüğü ve bunların yalnızca 97 bininin en az 1,000 dolar likiditeye sahip olduğu belirtildi.
Raporda hususa dair şu sözler yer aldı: “Kontrol edilmeyen bu dolandırıcılık faaliyetleri sırf trader’lar için mali kayıp değil, birebir vakitte memecoin ticaretini kolaylaştıran kripto kurumları için değerli düzenleyici ve prestij tehditleri de içeren önemli riskler oluşturmaktadır.”
Rugpull ya da gibisi dolandırıcılıklar kol geziyor
Solidus Labs tarafından yayımlanan raporda, Solana ağının tanınan merkeziyetsiz borsası Pump.fun’ın günlük 100 milyon doları aşan hacme mesken sahipliği yaptığına dikkat çekildi. Pump.fun’da 2024’ün ocak ayıyla 2025’in mart ayları ortasında oluşturulan tokenların performansını tahlil eden şirket, “En az beş süreçle 7 milyondan fazla token dağıtıldı, lakin sırf 97.000 token 1.000 doların üzerinde likiditeye sahip” tespitinde bulundu. Raporda, “Pump.fun’daki tokenların yüzde 98,6’sı piyasaya sürüldükten kısa bir mühlet sonra bedelsiz doldur boşalt şemalarına dönüşerek, yatırımcıların karşılaştıkları çok riski vurgulamaktadır” sözleri yer aldı.
Token çıkaranlar “doğal olarak” avantajlı
Raporda, Pump.fun’ın dayandığı ekonomik modelin, bu platform aracılığıyla token çıkaranlar için “doğal olarak” avantaj sağladığı belirtildi: “Pump.fun’daki token iktisadını anlamak sistemik riskleri daha da ortaya çıkarmaktadır. Otomatik piyasa yapıcısı (AMM) tabiatı gereği token yaratıcılarını kayıran bir bağ eğrisi fiyatlandırma modeli kullanmaktadır.”
Buradaki bağlanma eğrisinden kasıt, token fiyatlarının her ek satın alımında katlanarak arttığı, tabiatı gereği erken alıcılara yarar sağlayan ve geç girenleri dezavantajlı hâle getiren bir fiyatlandırma düzeneği. Hakikaten yaratıcılar her artan satın alımdan direkt kâr elde ederken, sonradan katılan trader’lar her vakit şişirilmiş token fiyatlarıyla ve yaratıcılar varlıklarını likide ettiklerinde önemli kayıp riskiyle karşı karşıya kalıyor.
Memecoin’lerle uğraşanlar yasalar kendilerine işlemez diye düşünüyor
Konuyla ilgili değerlendirmelerde bulunan Digital and Analogue Partners’tan Yuriy Brisov’a nazaran, Pump.fun örneğinde token yaratıcıları internet de dahil olmak üzere elektronik araçlar üzerinden gerçekleşen dolandırıcılıklardan sorumlu tutulabilirler. “Benim için anlaşılır olmayan nedenlerden dolayı, memecoinlerle uğraşan teşebbüsçüler, kanunların kendileri için geçerli olmadığını düşünüyorlar” diye konuşan Brisov, ekledi: “Eğer Pump.fun’da wash trading yapıyorsanız, tıpkı yasalar sizin için de geçerli olacak.”
Öte yandan Pump.fun sözcüsü Troy Gravitt ise kelam konusu raporun ortaya koyduğu bulgulara karşı çıktığını söyledi. Raporu düzenleyen Solidus Labs’in “memecoin’lere ait temel bir anlayış eksikliği çektiğini” söz eden Gravitt, kelamlarını şöyle sürdürdü: “Memecoin’lerin yüzde 98’i – tıpkı NFT’ler, tweetler, Instagram gönderileri, trade kartları ve birden fazla sanat yapıtı üzere – uzun vadede çok az pahaya sahiptir. Sorun de tam olarak bu. Kıymetli olan, motive olmuş alıcı ve satıcıları birbirine bağlayan işleyen bir pazarın mevcudiyeti ve pazarın vakit içinde bedel atfettiği yahut atadığı temel kültürel sözdür. Sihir burada gerçekleşiyor ve neyin nitekim bedelli olduğunu burada öğreniyoruz.”
