Finansal özgürlüğe giden yol: Üstel büyümenin sırrı

Yatırım yapmaya yahut trade atmaya başlayan herkesin temel amacı bakiyesini büyüterek varlıklı yahut varlıklı biri haline gelmek ve finansal özgürlüğüne ulaşarak istediği hayatı yaşayabilmektir. Birçok kişi bu maksadına olabildiğince süratli bir biçimde kısa yoldan ulaşmaya çalışmaktadır. Bugünkü yazımda bu durumun açabildiği problemleri ve vakitle büyümenin neden daha âlâ olduğunu, üstel büyümenin (exponential growth) gücünü ve size kazandırabileceği fırsatları tartışacağım.

Öncelikle yatırım yapmaya yahut trade atmaya yeni başlayan herkesin birinci yapması gereken şeylerden birisinin sadece grafik çalışmak olmadığını, tıpkı vakitte finansal okuryazarlığını geliştirmesi gerektiğini tekraren kere söylemişimdir (tekrar söyleyerek bir hatırlatma daha yapmış olayım). Finansal okuryazarlığını geliştirmek için çabalayan herkesin karşılaştığı temel önermelerden birisi bakiyenin üstel büyümesi kavramıdır. Ben üstel büyüme kavramıyla Efloud’un “1.000 dolardan 1.000.000 dolara” başlıklı yazısıyla tanışmıştım ve tüm yatırım mentalitemi değiştiren bir sistem olduğunu söyleyebilirim. Finansal piyasalarda süreç almaya başladığım birinci vakitlerde paranın daima trade atarak ve vadeli süreç açarak kazanılacağını düşünürken spot alımların da vakte yayıldığında ve gerçek ataklarla desteklendiğinde hayli büyük potansiyeli olduğunu fark ettim. Bu farkındalık Efloud’un yanı sıra Robert Kiyosaki, Peter Lynch, Morgan Housel, Alfred Mill, Charlie Munger, Warren Buffett, Mark Douglas üzere yatırımcı ve müelliflerden gelmektedir. İlgili şahısların kitaplarını okursanız yatırımcı profilinizin değişeceğini söyleyebilirim.

Üstel büyüme nedir?

Yazımızın ana konusuna dönecek olursak üstel büyüme, bakiyenizin vakit içerisinde belli bir oranda daima olarak artması manasına gelir. Sıkça verilen 1.000 dolar örneği ile ilerleyelim. 1.000 dolarınız olduğunu ve her sene yüzde 100’lük bir kar yakaladığınızı farz edelim. Bu türlü bir durumda kasanız her sene 2x kadar büyüyecektir. 1.000 dolar ile başladığınız yatırım hayatınız birinci yılın sonunda 2.000 dolarla tamamlanacaktır. Yani yeni seneye başlarken yeni ana bakiyenizin 2.000 dolar olduğunu söyleyebiliriz. Her sene yüzde 100’lük bir kar sağladığınız senaryoda ikinci yılın sonunda 4.000, üçüncü yılın sonunda 8.0000, dördüncü yılın sonunda 16.000, beşinci yılın sonunda 32.000, altı yılın sonunda 64.000, yedinci yılın sonunda 128.000, sekizinci yılın sonunda 256.000, dokuzuncu yılın sonunda 512.000 ve 10’uncu yılın sonunda 1.024.000 dolara ulaşacaksınız. Pekala bu sahiden mümkün mü? Kasanızı her sene 2x katlayıp katlayamayacağınızı ne ben bilebilirim ne de sizler. Bana nazaran gayret, emek ve çalışma ile insan hayatında her şey mümkün lakin benim vurgulamak istediğim şey 10 yıl sonra 1 milyon dolara ulaşacak olmanız değil, daha geniş ve farklı bir açıyla yaklaşıp vizyonunuzu genişletmeniz.

Zamanın bileşik getirisini öngörebilen akıllı yatırımcılar

Finansal özgürlüğe kavuşmanın birinci şartı yatırım yapmaya başlamaktır ve bunu ne kadar erken yaparsanız üstte da gördüğünüz üzere katlanarak büyüme olasılığınız o kadar fazla olacaktır. Tahminen birinci sene çok inançlı yatırım araçlarını tercih ederek küçük bir büyüme sergileyeceksiniz ancak her sene birebir oranda çıkarla dahi muazzam bakiyelere ulaşabileceksiniz. Birebir vakitte kurduğumuz senaryodaki temel önermemiz kasanızı her sene yüzde 100 büyütmekti lakin vakit içerisinde daha tecrübeli hâle gelecek, finansal okuryazarlığınızı geliştirecek ve çıkar oranınızı da artıracaksınız. Tahminen birinci yılınızı yüzde 20, yüzde 30 yahut yüzde 50 yararla kapatırken bir mühlet sonra yarar oranlarınız yüzde 100’leri, hatta tahminen daha fazlasını bulacak. Bunu sağlamanızın yolu ise kendinizi finansal okuryazarlık manasında gerçek bir yatırımcı olarak geliştirmek ve harekete geçmekten geliyor. Sağdan soldan duyduklarınıza, arkadaşlarınızın yahut fenomenlerin önerdiklerine dayanarak hiçbir şey yapmadan bekleyerek bu dediğim senaryoyu gerçekleştirmeniz çok mümkün değildir. Gerçekleştirseniz dahi uzun vadeli bir biçimde sürdürmeniz muhtemel değildir zira 10 yılda kazanacağınız birçok tecrübe aslında sizlerin yatırımcı profilini de şekillendirecek, finansal manada daha şuurlu adımlar atmanızı sağlayacaktır. Öte yandan oburunun kelamıyla hareket ettiğinizde 1.000.000 dolarınızı tek günde çöp etmeniz dahi muhtemeldir. Toplumsal medyada tüm parasını kaybeden insanlara dair birçok öykü bulabilirsiniz. Akıllı bir yatırımcı uzun vadeli düşünebilen, vaktin bileşik getirisini öngörebilen ve hem bakiyesini hem de kendisini kademeli olarak üstel bir halde büyütebilen yatırımcıdır.

Yazının başında da belirttiğim üzere birçok kişi olabildiğince süratli bir formda kısa yoldan büyük paralara ulaşmayı hedeflemekte. Birçok kişi üzere ben de finansal özgürlüğüme kavuşmayı istiyor ve bunun için çabalıyorum fakat bunun göründüğü kadar kolay olmadığını, sefasını çekmek istiyorsak cefasını da çekmemiz gerektiğini ve kademeli bir biçimde büyümenin daha hakikat olduğunu anlamak zorundayız. Geçtiğimiz günlerde bir borsanın etkinliğinde birisiyle tanıştım ve 2017’den beri bilhassa kripto alanında yatırımcı olduğunu söyledi. Kasasını şimdiye kadar totalde 50x civarında büyüttüğünü belirtti. Çoklukla birinci boğasında kimsenin gerçek düzgün para kazanamadığını fakat öteki boğaya kadar inancını kaybetmezse ve hazırlanırsa güzel bir yarara ulaşabileceğini söyledi.

Piyasaya küsüp gitmek ne kadar hakikat?

Bu tanışma aslında benim de inancımı tazelememe ve bu yazıyı yazmak istememe yol açtı. Son günlerde birçok kişi çok fazla ziyana uğradı, çok evvelden alım yapan bireyler dahi maliyetlerine geldi. Birçok kişi boğanın ne vakit geleceğini sorgulamakta lakin bana nazaran uzun bir müddettir esasen boğanın içerisindeyiz. Grafikleri inceleyecek olursanız 2023’ten beri birçok paritede önemli yükselişler yaşanmış. Bu dediğimden boğanın bittiğini düşündüğüm iletisi çıkmasın, bana nazaran hâlâ daha yükselişler devam edecek (en azından ben yatırım planlarımı buna nazaran yapmaktayım). Lakin sahiden varlıklı olmayı istiyorsanız planlarınızı sırf bu periyoda nazaran yapmamalısınız. Hem vaktin hem de bakiyenin üstel büyümesine inanmalısınız. Verdiğim örnekteki kar muazzam bir oran olsa da aslında sekiz yıllık bir devir içerisinde oluşmuş. Hasebiyle finansal manada kendinize yaptığınız yatırımlar fırsatları görebilmenizi ve kademeli bir halde büyümenizi sağlayarak sizi hayli güçlü edebilir. Tanıştığım kişi hiçbir şey yapmadan bekleseydi, piyasalara küsüp gitseydi ya da sağdan soldan duyduklarıyla hareket etseydi bu kadar yüksek bir büyümeyi yakalayabilir miydi?

Bireysel olarak arkadaşlarıma sıkça bu seferki döngüde çok fazla şey öğrendiğimi ve kendime çok fazla not aldığımı, bunların bir sonraki döngü için hazırlık olduğunu söyleyip duruyorum. Finansal piyasaları incelerseniz birçok döngü görebilirsiniz (Faiz-enflasyon döngüsü, kripto para piyasalarında x yılda bir gerçekleşen döngüler gibi). Yatırım yaptığınız piyasayı inceleyip bu biçim döngüsellikleri fark edebilirseniz ve gerçek bir yatırımcı olup piyasaları etkin bir halde takip edebilirseniz küçük bir bakiyeyle başlayıp kasanızı gitgide büyütmeniz muhtemeldir. Şu anda 26 yaşındayım ve bundan 10 sene sonra hâlâ tıpkı şartlardan yakınmak yerine kendimi geliştirip inandığım şeyi yaparak gayelerime ulaşmak için çabalıyorum. Sizlere de verebileceğim en uygun tavsiye emsal formda kendinizi geliştirmeniz ve vaktin gücüne inanmanız olacaktır. Süratli ve kolay yoldan güçlü olmak yerine kademeli olarak büyümek ve sürece inanmak başarmanızı sağlayacaktır.